Styl art déco – wszystko, co musisz o nim wiedzieć!

Styl art déco powstał w okresie dwudziestolecia międzywojennego jako odpowiedź na secesję, która krytykowana była za brak dyscypliny i nadmiarowość. Charakteryzuje się, jak łatwo się domyślić, umiarem, stosowaniem naturalnych, wysokogatunkowych materiałów i wykorzystaniem symetrii. Styl art déco przez wiele lat pozostawał nieco w zapomnieniu, traktowany raczej w kategoriach historycznych. Obecnie jednak przeżywa rozkwit, stanowiąc inspirację dla projektantów i architektów. Jedyną chyba przeszkodę w bardziej powszechnym stosowaniu stylu art déco w polskich domach jest... cena. Wnętrza urządzone w tym stylu pełne są solidnych, ekskluzywnych, a przy tym drogich elementów wyposażenia, na które mogą sobie pozwolić zwykle bardziej zamożne osoby. Wszystkich jednak, którzy w tym momencie nie będą chcieli zagłębiać się w arkana stylu art déco, chcemy zapewnić, że wprowadzenie do polskich domów choćby drobnych detali w tym stylu może sprawić, że staną się one nie tylko bardziej eleganckie, ale również szlachetne i ciekawsze.

O czym przeczytasz w artykule?

• Art déco. Cechy charakterystyczne stylu
• Art déco we wnętrzach
• Wykończenia w stylu art déco
• Styl art déco. Kolory i materiały
• Art déco design. O meblach
• Art déco w Polsce

Art déco. Cechy charakterystyczne stylu

Zacznijmy od tego, po czym poznać art déco. Styl ten przede wszystkim charakteryzuje się częstym stosowaniem geometrii. Symetria, harmonia, ład i piękno zwykłych przedmiotów użytkowych wyniesione są tu na piedestał. Hafty przedstawiające kwadraty, okręgi i trójkąty, jednobarwne lub ułożone w szachownicę kafle i powtarzające się motywy wzornicze to jedne z najbardziej rozpoznawalnych cech stylu art déco. Można się nawet pokusić o stwierdzenie, że przedmioty wyglądają tu jak odcięte od linijki.

Styl art-déco to również ekskluzywne, drogie kamienie, drzewa egzotyczne i metale szlachetne. To marmur i onyks, naturalna skóra, brąz, złoto i srebro. To mahoń i palisander. W połączeniu z drogimi tkaninami, jak aksamit czy satyna (często wykończonymi złotą nitką i ozdobionymi ornamentami) tworzą eleganckie i niezwykle wyrafinowane wnętrze. Na ścianach obowiązkowo powinny znaleźć się lustra, zwykle ozdobione ramą w kolorze złota lub srebra. Być może z opisu wnętrza art déco wydają się chłodne i minimalistyczne, jednak w rzeczywistości są one przytulne i wygodne.

Cechy charakterystyczne dla stylu art déco:

• Harmonia, ład i symetria,
• Geometryczne wzory, na przykład na tapetach,
• Naturalne, wysokiej jakości materiały,
• Ramy luster w kolorze srebra lub złota.

Art déco we wnętrzach

Zajmijmy się teraz kilkoma szczegółami stylu art déco. Wnętrza charakteryzują się wyposażeniem, w którym widać każdy dopracowany detal: delikatne fazy w lustrach, pionowe przeszklenia abażurów czy drobne, misterne ornamenty na tkaninach, balustradach czy ażurowych parawanach.

Dodajmy tu jeszcze, że zarezerwowane dla salonów kryształowe żyrandole zdobią teraz salony kąpielowe. Złoto i srebro, kojarzące się wcześniej z biżuterią, stanowią dekoracje przedmiotów codziennego użytku: przyborów toaletowych, szkatułek czy też serwisów kawowych.

Wnętrza w stylu art déco:

• Charakteryzują się dbałością o każdy, nawet najmniejszy szczegół,
• Zachwycają misternymi ornamentami na tkaninach czy też na balustradach,
• Kochają złoto, srebro i kryształy.

Wykończenia w stylu art déco

Jednym z typowych dla art-déco materiałem wykończeniowym jest posadzka w postaci lakierowanego na wysoki połysk parkietu. Zwykle ma on wyszukany wzór i misterny sposób ułożenia desek. Niekiedy też łączy w sobie różne kolory drewna, komponujące się w geometryczne wzory. We wnętrzach w stylu art déco znajdziemy też podłogi wyłożone płytkami ceramicznymi w czarno-białą szachownicę. Rzadko spotyka się tu chodniki czy dywany i nie stosuje się wykładzin. Jeśli już pojawi się dywan we wnętrzu, to będzie to misterne dzieło sztuki wykonane z naturalnej wełny. Styl art déco to również mozaiki i marmurowe płytki.

Jakie ściany są charakterystyczne dla stylu art déco? Często wyłożone są one w całości drewnianymi panelami o powtarzalnej, geometrycznej formie, z klasycznymi zdobieniami w postaci gzymsów, opasek, pilastrów i plafonów. Ściany we wnętrzach art déco często też wyklejone są tapetami w regularne, geometryczne wzory. Tapety te mają strukturę przypominającą prawdziwy jedwab.

Co warto wiedzieć na temat podłóg i ścian w stylu art déco?

• Na podłogach znajdziemy tu misternie ułożone parkiety lub płytki ceramiczne.
• Ściany często wyłożone są dekoracyjnymi tapetami lub też drewnianymi panelami.
• Charakterystyczne dla stylu art déco są sztukaterie: pilastry, gzymsy, opaski i plafony.

Styl art déco. Kolory i materiały

Biel i czerń to sztandarowe kolory wnętrz w stylu art déco. Wspomniane już czarno-białe posadzki mogą tworzyć nie tylko szachownicę, ale również mozaikę czy wzory maureskowe. Do tego głębokie odcienie granatu i zieleni, a także intensywnego burgundu.

Jeśli drzewo, to z abstrakcyjnym usłojeniem i fornirowane pięknym orzechem. Jeśli zasłony, to z jedwabiu lub aksamitu. Jeśli kamień, to marmur lub alabaster. Styl art déco kocha więc głębokie, naturalne kolory, szlachetne tkaniny i ekskluzywne materiały we wnętrzach. Tu nie ma podróbek ani syntetycznych zamienników. Całość ma przypominać pałac, jednak bez nadmiernego epatowania przepychem.

Kolory i materiały w stylu art déco:

• Czerń, biel, zieleń, burgund, granat,
• Ceramika,
• Naturalne drewno,
• Drogie kamienie,
• Jedwab i aksamit.

Art déco design. O meblach

Jak rozpoznać meble w stylu art déco? To nietrudne! Przede wszystkim ich formy są znacznie prostsze i bardziej geometryczne niż w meblach secesyjnych: mogą być zarówno zaokrąglone, jak i kanciaste. Meble takie sprawiają wrażenie ciężkich, solidnych i funkcjonalnych.

Zwykle produkowane są z materiałów w ciemnych kolorach, fornirowane i wykończone na wysoki połysk. W takim zestawieniu wyjątkowo pięknie prezentują się chromowane dodatki, marmur, złoto, jak również elementy z popularnego przed wojną ebonitu.

Meble art déco to nie taśmowe produkty, ale małe dzieła sztuki. Wykonane są często ręcznie, z litego drewna. Obecnie łączy się je z takimi materiałami jak szkło czy stal. Na frontach mebli mogą się pojawić mozaiki i wzory wykonane we włoskiej technice intarsji. Polega ona na tworzeniu obrazu poprzez wykładanie drewnianej powierzchni innymi gatunkami drewna.

Cechy charakterystyczne mebli art déco:

• Solidność,
• Geometria,
• Funkcjonalność,
• Wysoki połysk,
• Zdobione fronty.

Art déco w Polsce

Na koniec warto dodać kilka słów na temat art déco w Polsce. Jak wiadomo, okres międzywojenny nie należał do łatwych. Zaledwie skończyła się jedna wojna, a już w powietrzu wisiała następna. Polskie art déco stało się w tym czasie swego rodzaju symbolem odrodzenia i znakiem rozwoju. Dowodem na to był ogromny sukces polskich projektantów na wystawie paryskiej w 1925 roku, na której nasz pawilon wzbudził niezwykłe zainteresowanie, a nawet zachwyt, zagranicznego jury. Dość powiedzieć, że rzeźbiarz Jan Szczepkowski zdobył wówczas Grand Prix, a polscy twórcy uzyskali ponad 180 nagród i wyróżnień.

Co ciekawe, art déco czasu dwudziestolecia międzywojennego inspirowane było motywami ludowymi, które znajdowały swoje odzwierciedlenie w malarstwie, tkactwie i meblarstwie. Za przykład mogą tu posłużyć autentyczne i stylizowane kilimy huculskie w abstrakcyjne, geometryczne wzory.

Polskie art déco:

• Przyniosło sławę naszym twórcom na wystawie paryskiej w 1925 roku,
• Symbolizowało odrodzenie się i rozwój Polski po rozbiorach,
• Znajdowało inspirację w motywach ludowych.